Nowy Sącz

Nowy Sącz - miasto na prawach powiatu w województwie małopolskim, siedziba ziemskiego powiatu nowosądeckiego. Trzecie co do liczby mieszkańców i trzecie co do powierzchni miasto w województwie małopolskim. Położone jest w centrum Kotliny Sądeckiej w łańcuchu gór Beskidu Sądeckiego, w głównym paśmie Karpat, w widłach dwóch głównych rzek Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej, pomiędzy ziemiami - gorlicką i limanowską, niedaleko granicy państwowej z Republiką Słowacką.

Historia Atrakcje Szlaki Galeria

Opis miejscowości Nowy Sącz

Miasto leży w Kotlinie Sądeckiej, stanowiącej dość duże, płaskie dno, które znajduje się w widłach rzeki Dunajec oraz Kamienica Nawojowska. Najniższym punktem jest miejscowość Wielopole 272 m.n.p.m. zaś najwyższym punktem wzgórze Majdan 475 m.n.p.m. Założeniu miasta sprzyjało położenie w widłach rzek, co podnosiło walory obronne ówczesnego miasta, które zostało założone przez Wacława II. Nowy Sącz obecnie stanowi niejako izolowany obszar w stosunku do innych miejscowości, w związku z otaczającymi Kotlinę Sądecką wzniesieniami i górami. Rozwojowi miasta sprzyjał przebiegający szlak komunikacyjny w kierunku południa Europy, na Wegry.

Nowy Sącz położony jest u podnóża masywów górskich: na południu znajduje się Beskid Sądecki, na zachodzie Beskid Wyspowy, na wschodzie wcina się wąskim klinem Beskid Niski, a od północy przylega Pogórze Rożnowskie z Jeziorem Rożnowskim.

Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu fot. bazylika.org.pl

Przyroda, nasze góry i lasy, woda i powietrze to wielkie bogactwo Sądecczyzny, które w nienaruszonym stanie powinniśmy przekazać następnym pokoleniom. Ochrona środowiska naturalnego jest naszym obowiązkiem.

Zapraszamy do bliższego zapoznania się z regionem sądeckim, bogatym w piękno przyrody i ludzkie talenty, szanującą tradycję ziemią gór i urokliwych lasów, licznych pamiątek przeszłości i dziwów przyrody, wyróżniającą się aktywnością społeczną i gospodarczą mieszkańców. Warto zetknąć się ze znaczącym dziedzictwem kulturowym, kolorytem lokalnych atrakcji i gościnnością miejscowych gospodarzy, a przy najbliższej okazji odpocząć i zażyć rekreacji.

Ratusz w Nowym Sączu fot. beskidsadecki.eu

Historia miejscowości Nowy Sącz

Powstanie Nowego Sącza datowane jest na listopad 1292 roku za sprawą króla Wacława II. Podczas I wojny światowej, w latach 1914-1915, miasto przejściowo okupowali Rosjanie - został wyzwolony w 1918 roku. II wojna światowa sprawiła, że Nowy Sącz od 6 września 1939 został zajęty przez wojska niemieckie. 20 stycznia 1945, po trzydniowych walkach, do miasta wkroczyły jednostki 38 Armii gen. płk. Kiryła Moskalenki. Rok 1951 przyniósł miastu tytuł miasta na prawach powiatu, a do 1998 pełnił rolę stolicy województwa nowosądeckiego. Od 1 stycznia 1999 Nowy Sącz jest powiatem grodzkim.

Zamek Królewski w Nowym Sączu fot. beskidsadecki.eu

Atrakcje Nowego Sącza

Zamek Królewski jest to budowla, która została wzniesiona w połowie XIV wieku za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Teren pod budowę zarezerwowano nad brzegiem rzeki Dunajec, w okolicy ujścia do niego rzeki Kamienica. Miejsce było bardzo dogodne, ze względu na otoczenie z trzech stron wodami rzek. Zamek stał się ulubioną warownią króla Władysława Jagiełły.>>>	Królewskie mury opasające Nowy Sącz zostały wzniesione na początku XIV wieku, za panowania króla Wacława II. Z wykopalisk oraz istniejących fragmentów wynika iż mur miał wysokości ok. 7.2 metra oraz grubość do 1.5 metra a całkowity obwód sięgał 1.7 km. Całość fortyfikacji upadła na przełomie XVIII i XIX wieku, a części z ich rozbudowy posłużyły do budowy domów mieszkalnych. >>>
Rezydencja Lubomirskich dom znajdujący się przy ulicy Franciszkańskiej został wzniesiony z polecenia Stanisława Lubomirskiego, w początkowych latach XVII wieku. Budynek posiada dekoracyjną elewację kamienną. Budynek uległ zniszczeniu podczas pożaru w 1769 roku. W latach 1965-1970 został odrestaurowany. W rezydencji mieszkali głównie starostowie sadeccy z rodu Lubomirskich.>>>	Dawna Synagoga została wzniesiona w 1746 roku za sprawą starosty Jerzego Lubomirskiego. Stanęła ona na miejscu dawnej, drewnianej synagogi. Architektonicznie budynek synagogi był wzniesiony na kształt prostokąta. Jego wymiary sięgały 25 na 19 metrów oraz o wysokości ścian 8 metrów. W 1974 roku kongregacja przekazała budynek miastu i zaadaptowano w niej galerię sztuki. >>>
Kościół Ewangelicki mieści się w dawnej kaplicy Przemienienia Pańskiego, przy franciszkanach. Powstał w 1297 roku, a po zniszczeniu wzniesiony ponownie w drugiej połowie XIV wieku. Znajduje się w nim do dzisiaj unikalny grobowiec, w którym leży Dobej Jan Gryfita Łowczowski. Przedstawiono go bez stóp i rąk.>>>	Kościół Ducha Świetego został wzniesiony w roku 1360 wraz ze szpitalem. Fundatorem był Mikołaj Kizling. Znajdował się on początkowo przy drodze do Starego Sącza jednakże w roku 1400 został przeniesiony blisko murów, na obszar miasta i później przekształcony na klasztor OO. Norbertanów. Klasztor ufundowany został przez króla Władysława Jagiełłę. >>>
Kościół Św. Małgorzaty będący kościołem farnym został wzniesiony kilka lat po lokacji miasta w 1292 roku. W 1992 r. papież Jan Paweł II nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Cudowny obraz Przemienienia Pańskiego jest najcenniejszym obrazem sądeckich świątyń. Uważany jest za wschodni odpowiednik chusty św. Weroniki.>>>	Kościół św. Kazimierza zwany również Kaplicą Szkolną lub kościołem garnizonowym znajduje się naprzeciw "Sokoła". Jest to stosunkowo młoda świątynia wzniesiona w latach 1908-1912. Kościół został konsekrowany w 1966 przez biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza. Do budowy neogotyckiej świątyni oprócz cegieł użyto również kamienia oraz żelbetonu.>>>
Rynek jest centralnym placem miasta a zarazem drugim co do wielkości w Małopolsce. Jego powierzchnia wynosi prawie 20 tys. m. Kamienic wokół rynkujest obecnie dokładnie 30 + 1 ( ratusz ). Większość z nich powstała w XVIII i XIX wieku. Największą kamienicą otaczającą rynek jest "Ritterówka", zlokalizowana na rogu ul. Jagiellońskiej 2 i Rynku.>>>	Ratusz jest centralną budowlą Nowego Sącza. Został wzniesiony w latach 1895-1897. Elewacja ratusza pokryta jest fryzem nadokiennym, które tworzą 33 herby miast polskich. Wnętrze ratusza jest również bogato zdobione. >>>
Dom Gotycki zwany równiez Domem Kanonicznym powstał na przełomie XV i XVI wieku. Położony był w granicach miasta lokacyjnego. Obecnie budynek Domu Kanonicznego wykorzystywany jest jako Muzeum Okręgowe od renowacji w latach 1959-1965. Należy do parafii Św. Małgorzaty.>>>	Sokół jest, zaraz po ratuszu budynkiem typowo świeckim, którego historia przeplata się z historią miasta. Od 1911 roku gmach służy jako kino ( to tutaj powstała pierwsza w Galicji operatornia kinowa ). Wnętrza Sokoła kryją liczne tablice pamiątkowe, na których przedstawiono prezesów "Sokoła">>>
Kapliczka Szwedzka pw. Św. Marka została wzniesiona w 1771 roku zaraz za murem miejskim, w miejscu pochówki Szwedów w 1655. Zginęli oni w walkach o miasto. Obecnie znajduje się ona na skrzyżowaniu ul. Jagiellońskiej i Kościuszki. Samo wnętrze kapliczki skrywa kilka rzeźb i obrazów.>>>	Kapliczka św. Jana Nepomucena znajdująca się obok mostu nad Kamienicą, przy jego zachodnim przyczółku powstała na przełomie XIX i XX wieku. Miejsce, w którym postawiono kapliczkę nazywane było niegdyś Przedbramie. Według tradycji w tym miejscu miano wykonywać wyroki na chłopskich kłusownikach.>>>
Ulica Jagiellońska to miejsce, które trudno pominąć podczas odwiedzin miasta. Jest ona najbardziej reprezentacyjną ulica w mieście, a jej północna część jest wyłączona z ruchu samochodowego. Jest to odcinek tak zwanego traktu węgierskiego, i tak też była ona wcześniej nazywana. >>>	Dawna Komunalna Kasa Oszczędności u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Szwedzkiej wita turystów zwiedzających miasto. Pomnik w ściętym narożniku budynku został postawiony w 1910 roku podczas obchodów rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Pod pomnikiem, w budynku KKO od roku 1991 znajduje się galeria sztuki "Pod Jagiełłą".>>>
Szkoła Mickiewicza jest najstarszą placówką szkolną w mieście. Stanęła na poprzedniej budowli średniowiecznej, szkole parafialnej i kolegiackiej oraz kolonii akademickiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1898 roku, w 100-lecie urodzin Adama Mickiewicza szkoła w Nowym Sączu otrzymała imię poety. >>>	Szkoła Chrobrego znajduje się w sąsiedztwie Starego Cmentarza. Obecnie budynek zajmuje Gimnazjum i Liceum Akademickie, które jest szkołą prywatną. Wcześniej, w 1950 roku zostało zlikwidowane tutaj II Państwowe Gimnazjum i Liceum, również imienie Bolesława Chrbrego. Dawniej mieściły się tutaj koszary wojskowe.>>>
Ciuciubabka znajdująca się w okolicach dworca PKS, obok rektoratu Państwowej wyższej Szkoły Zawodowej obecnie jest wykorzystywana na siedzibę Zespołu Szkół Medycznych. Sam budynek "Ciuciubabki" powstał w latach 1905-1970. Projektantem był wybitny architekt pochodzący z Sądecczyzny - Zenon Adam Remi. >>>	Willa Barbackiego to eklektyczny budynek przy il. Jagiellońskiej 60 pochodzący z początku XIX wieku. Projektantem budynku był Jan Peraś, który zapoczątkował budowę w 1905 roku. Od samego początku willa była siedzibą wielu znakomitych artystów.>>>
Od parku do parku - sądeckie parki, które głównie powstały w okresie modernizacji miasta rozpoczętej już pod koniec XIX wieku, są systematycznie upiększane i modernizowane. Sądeckie władze ceniły sobie ogrody Karkowskie czy Lwowskie, na których się wzorowali. Dawny urok parków miejskich zachowało obecnie tylko kilka z nich. >>>	Pomnik Adama Mickiewicza znajdujący się w głównej alei parku miejskiego - Planty uważany jest za wyjątkowo paskudne dzieło. Postać bez nóg, bez brzucha. W konkursie na pomnik artyści, którzy w nim startowali orzekli jednogłoścnie że wybrana została najbrzydsza i najsłabsza rzeźba, będąca jednocześnie najdroższą. Pomnik waży 30 ton.>>>
Nowosądecka Mała Galeria - to placówka spełniająca funkcję kulturalną, znajdująca się przy ulicy Jagiellońskiej 35. Znana jest z tego że od wielu lat jest organizatorką licznych wydarzeń kulturalnych w mieście. Odbyło sie tutaj mnóstwo wystaw, spotkań z artystami i ludźmi znanymi. >>>	Dom Kultury Kolejarza - to obecnie siedziba Miejskiego Ośrodka Kultury, znajdujący się przy al. Wolności 23. Początkowo obiekt był nazywany Domem Strzeleckim im. generała Bronisława Pierackiego. Powołany w 1935 roku komitet zebrał na jego budowę 35 tyś. złotych a resztę pozyskano ze składek społecznych. >>>
Stary Cmentarz - to teren założony na tzw. Przedmieściu Wegierskim, którego nazwa wzięła się od okresu podczas, którego został spalony pobliski kościół Św. Mikołaja. Gdy w roku 1889 powstał nowy cmentarz przy ulicy Rejtana, cmentarz przy ul. Jagiellońskiej nazwano "starym".>>>	Cmentarz Komunalny - został otwarty w roku 1889 i do dzisiaj to miejsce gdzie dawne groby przeplatają się z nowymi nagrobkami. Możemy tutaj poczuć wręcz uspokojenie dzięki dużej ilośći zieleni i jasności tego miejsca. Cmentarz liczy obecnie 6,3 hektara, gdzie na 82 kwaterach znajduje się przeszło 10 tys. grobów. >>>