Loading...
BESKID SĄDECKI - ŚCIEŻKI SPACEROWE NOWEGO SĄCZA SZLAKI SPACEROWE PO OKOLICY NOWEGO SĄCZA

Ścieżkki spacerowe Nowego Sącza

- zapraszamy na spacer po sądeckiej starówce, na trasy, które ukażą Wam atmosferę tego miasta i przywołają ducha ponad 700-letniej historii. Dzięki temu będziecie mogli poczuć szczególny klimat Nowego Sącza. Przechadzka, parę zdjęć, smaczny posiłek - to coś, czego się szuka w nowym miejscu. Pomożemy Ci to odnaleźć w naszym mieście. Być może dzięki temu spacerowi przeżyjesz ciekawe chwile i zechcesz jeszcze lepiej poznać nasze strony?

W SERCU MIASTA (10 min)

Spacer rozpoczynamy przy ratuszu (1) na rynku sądeckim (2), obok pomnik Jana Pawła II autorstwa prof. Dźwigaja z 2006 r. Zwracamy uwagę na elementy architektoniczne ratusza (1) oraz na kamieniczki wokół rynku (3). Przy północnej ścianie ratusza zarys przyziemia poprzedniego ratusza (4). Obok kamień "Przystanek czasu", pod którym zakopano w specjalnej beczce sandecjana. Zamykając krąg, kierujemy się na wschód w stronę ul. S.Wyszyńskiego i widocznych wież Bazyliki Mniejszej pw. św. Małgorzaty (5). Z tyłu za bazyliką rekonstrukcja murów obronnych (6) a obok wieży południowej tzw. Dom Gotycki, obecnie siedziba Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu (7).

SERCE MIASTA WRAZ Z JEGO ŚWIĄTYNIAMI (20 min)

Kontynuujemy spacer po centrum miasta, idąc ul. Ducha Św. w lewo od wejścia do bazyliki. Docieramy do bramy kościoła pw. św. Ducha i klasztoru OO. Jezuitów (8). Po wyjściu przez bramę zachodnią placu kościelnego, kierujemy się na zachód ul. Franciszkańską w stronę zespołu poklasztornego OO. Franciszkanów (9). Przy skrzyżowaniu ul. Franciszkańskiej z Kazimierza Wielkiego - rezydencja Lubomirskich (10) obecnie Biblioteka Publiczna im. J. Szujskiego.

SPACER W OBRĘBIE MURÓW OBRONNYCH (30 min)

Przechodzimy z rynku na ul. Jagiellońską (11). W połowie deptaku, przy skrzyżowaniu z ul. Szwedzką, zatrzymujemy się przy okazałym budynku dawnej Kasy Zaliczkowej (12). Skręcamy w lewo w ul. Wałową, (dawne wały obronne). Za ul. Sobieskiego, w bezpośredniej bliskości placu targowego, są pozostałości fosy broniącej miasto. Po schodkach dochodzimy do ul. Lwowskiej, gdzie znajdujemy kapliczkę pw. św. Jana Nepomucena (13). Skręcamy obok kapliczki i idąc wzdłuż pozostałości murów obronnych (6) docieramy na plac przed bazyliką (5). Po lewej stronie znajduje się Dom Gotycki (7). Dalej idąc ul. Ducha Św., wchodzimy na plac przed kościołem pw. św. Ducha (8). Wychodząc bramą zachodnią kierujemy się w prawo w stronę Placu 3 Maja (wzdłuż zabudowań klasztoru Jezuitów) gdzie usytuowano popiersie Stanisława Małachowskiego (14). Z placu kierujemy się ul. Berka Joselewicza (w prawo) w stronę Dawnej Synagogi (15) Stamtąd widoczna jest Baszta Kowalska (16) wraz z ruinami Zamku Królewskiego (17). Ze skarpy obok ruin rozpościera się widok na dolinę Dunajca i Kamienicy, Beskid Wyspowy, Sądecki, Pogórze Rożnowskie oraz przy dobrej pogodzie - Tatry. Powrót ul. Kazimierza Wielkiego obok rezydencji Lubomirskich dochodzimy do rynku (2).

SPACER POŁUDNIOWĄ CZĘŚCIĄ MIASTA (45min)

Po krótkim spacerze w rynku (2) udajemy się w stronę bazyliki św. Małgorzaty (5). Potem na ul. św Ducha skręcamy w prawo, by od ul. Lwowskiej kontynuować spacer wzdłuż ul. Sobieskiego. Za ul. Wałową "Maślany Rynek" miejski plac targowy, za skrzyżowaniem z ul. T.Kościuszki budynek "Sokoła" (18), kościół pw. św. Kazimierza (19), Szkoła Podstawowa nr 1 im. A. Mickiewicza (21), za szkołą park miejski - planty (22), w południowej części plant - pomnik Adama Mickiewicza. Powracamy ul. Jagiellońską przylegającą do plant. Mijamy budynek Szkoły Podstawowej nr 2 im. św. Jadwigi Królowej (23). Obok skrzyżowania ul. Jagiellońskiej z ul.T.Kościuszki znajduje się Kapliczka Szwedzka (20). Ulicą Jagiellońską - sądeckim deptakiem, powracamy na rynek (2).

SPACER PO MIEJSCACH ZWIĄZANYCH Z KULTURĄ ŻYDOWSKĄ (45 min)

Z rynku (2) kierujemy się ul Dunajewskiego i dalej, ul. Szwedzką i Wąsowiczów. Niedaleko skrzyżowania, w podwórzu Bóżnica (24), dom modlitw żydowskich pod opieką Jakuba Mullera, jednego z nielicznych obecnie Żydów sądeckich. Spod Bóżnicy kierujemy się ul. Szwedzką w stronę rynku (2) i dalej ul. P.Skargi, aż do placu położonego na skarpie - to miejsce dawnego cmentarza żydowskiego - kirkutu, przeniesionego na ul. Rybacką (25). Ul. Bóżniczą podchodzimy do synagogi (15). Następnie kierujemy się w stronę węzła komunikacyjnego u podnóży zamku królewskiego, za skrzyżowaniem po lewej stronie zakłady Koral - kiedyś miejsce rzeźni miejskiej i przylegającej do niej rzeźni rytualnej. Za mostem na Kamienicy skręcamy w lewo w ul. Rybacką, która doprowadza nas na kirkut (25).

Obiekty


(1) Ratusz. Obecny gmach ratusza powstał w latach 1895-1897, po pożarze poprzedniego. Ratusz jest budynkiem w stylu eklektycznym, zawiera wiele elementów neo: renesansowych, barokowych, klasycystycznych. Postacie figuralne wykonał krakowski rzeźbiarz Stanisław Wójcik (jak i wiele innych w Nowym Sączu). W detalach architektonicznych spotykamy wiele patriotycznych elementów. Ratusz zdobią obrazy historyczne. Malarską dekorację fryzów podstropowych i w supraporcie na sali obrad wykonał Franciszek Sitzman-Karwosiecki.
(2) Rynek jest centralnym placem miasta a zarazem drugim co do wielkości w Małopolsce. Jego powierzchnia wynosi prawie 20 tys. m. Kamienic wokół rynkujest obecnie dokładnie 30 + 1 ( ratusz ). Większość z nich powstała w XVIII i XIX wieku. Największą kamienicą otaczającą rynek jest "Ritterówka", zlokalizowana na rogu ul. Jagiellońskiej 2 i Rynku.
(3) Kamienic jest obecnie dokładnie 30 + 1 ( ratusz ). Większość z nich powstała w XVIII i XIX wieku. Wszystkie były piętrowe: na parterze znajdowały się sklepy, składy towarów, szynki. Piętra przeznaczone były dla mieszkańców. Największą kamienicą otaczającą rynek jest "Ritterówka", zlokalizowana na rogu ul. Jagiellońskiej 2 i Rynku.
(4) Przyziemia ratusza nowosądeckiego, w których znajdowała się "szatława" - katownia, w której na torturach i badaniach męczono winowajców skazanych w więzienie zwyczajne, czyli "kabat". W wypadkach jawnego buntu, ciężkich przewinień, rada miejska posiadała prawo miecza. Do karania, torturowania i tracenia zatrudniano kata. Naprzeciw wejścia do ratusza usytuowany był pręgierz. W przyziemiu ratusza była również zbrojownia-skład na "armatę ratuszną", proch i inny rynsztunek wojenny.
(5) Bazylika św. Małgorzaty - będący kościołem farnym został wzniesiony kilka lat po lokacji miasta w 1292 roku. W 1992 r. papież Jan Paweł II nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Cudowny obraz Przemienienia Pańskiego jest najcenniejszym obrazem sądeckich świątyń. Uważany jest za wschodni odpowiednik chusty św. Weroniki.
(6) Królewskie mury opasające Nowy Sącz zostały wzniesione na początku XIV wieku, za panowania króla Wacława II. Z wykopalisk oraz istniejących fragmentów wynika iż mur miał wysokości ok. 7.2 metra oraz grubość do 1.5 metra a całkowity obwód sięgał 1.7 km. Całość fortyfikacji upadła na przełomie XVIII i XIX wieku, a części z ich rozbudowy posłużyły do budowy domów mieszkalnych.
(7) Dom Gotycki przy ul. Lwowskiej zwany równiez Domem Kanonicznym powstał na przełomie XV i XVI wieku. Położony był w granicach miasta lokacyjnego. Obecnie budynek Domu Kanonicznego wykorzystywany jest jako Muzeum Okręgowe od renowacji w latach 1959-1965. Należy do parafii Św. Małgorzaty.
(8) Kościół pw. św. Ducha został wzniesiony w roku 1360 wraz ze szpitalem. Fundatorem był Mikołaj Kizling. Znajdował się on początkowo przy drodze do Starego Sącza jednakże w roku 1400 został przeniesiony blisko murów, na obszar miasta i później przekształcony na klasztor OO. Norbertanów. Klasztor ufundowany został przez króla Władysława Jagiełłę.
(9) Zespól poklasztorny OO. Franciszkanów mieści się w dawnej kaplicy Przemienienia Pańskiego, przy franciszkanach. Powstał w 1297 roku, a po zniszczeniu wzniesiony ponownie w drugiej połowie XIV wieku. Znajduje się w nim do dzisiaj unikalny grobowiec, w którym leży Dobej Jan Gryfita Łowczowski. Przedstawiono go bez stóp i rąk.
(10) Rezydencja Lubomirskich dom znajdujący się przy ulicy Franciszkańskiej został wzniesiony z polecenia Stanisława Lubomirskiego, w początkowych latach XVII wieku. Budynek posiada dekoracyjną elewację kamienną. Budynek uległ zniszczeniu podczas pożaru w 1769 roku. W latach 1965-1970 został odrestaurowany. W rezydencji mieszkali głównie starostowie sadeccy z rodu Lubomirskich.
(11) Ulica Jagiellońska to miejsce, które trudno pominąć podczas odwiedzin miasta. Jest ona najbardziej reprezentacyjną ulica w mieście, a jej północna część jest wyłączona z ruchu samochodowego. Jest to odcinek tak zwanego traktu węgierskiego, i tak też była ona wcześniej nazywana.
(12) Budynek dawnej Kasy Zaliczkowej u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Szwedzkiej wita turystów zwiedzających miasto. Pomnik w ściętym narożniku budynku został postawiony w 1910 roku podczas obchodów rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Pod pomnikiem, w budynku KKO od roku 1991 znajduje się galeria sztuki "Pod Jagiełłą".
(13) Kapliczka św. Jana Nepomucena znajdująca się obok mostu nad Kamienicą, przy jego zachodnim przyczółku powstała na przełomie XIX i XX wieku. Miejsce, w którym postawiono kapliczkę nazywane było niegdyś Przedbramie. Według tradycji w tym miejscu miano wykonywać wyroki na chłopskich kłusownikach.
(14) Popiersie Stanisława Małachowskiego (Plac 3 Maja) ----------------------
(15) Dawna Synagoga , ul. B.Joselewicza została wzniesiona w 1746 roku za sprawą starosty Jerzego Lubomirskiego. Stanęła ona na miejscu dawnej, drewnianej synagogi. Architektonicznie budynek synagogi był wzniesiony na kształt prostokąta. Jego wymiary sięgały 25 na 19 metrów oraz o wysokości ścian 8 metrów. W 1974 roku kongregacja przekazała budynek miastu i zaadaptowano w niej galerię sztuki.
(16) Baszta Kowalska w zamierzchłych czasach stanowiła ona integralną część obronna miasta. W okolicach sadeckiego zamku było kilkanaście baszt: od południa Krawiecka i Tkacka, na wschodzie Piwowarska i Sukiennicza, na zachodzie Rzeźnicza, Kramska i Zamkowa, na północy w linii zamku - Baszta Szlachecka i Kowalska. Jedynie ta ostatnia została odnowiona i zrekonstruowana i do dziś można ją oglądać
(17) Zamek Królewski jest to budowla, która została wzniesiona w połowie XIV wieku za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Teren pod budowę zarezerwowano nad brzegiem rzeki Dunajec, w okolicy ujścia do niego rzeki Kamienica. Miejsce było bardzo dogodne, ze względu na otoczenie z trzech stron wodami rzek. Zamek stał się ulubioną warownią króla Władysława Jagiełły.
(18) Budynek "Sokoła", ul. J.Długosza jest, zaraz po ratuszu budynkiem typowo świeckim, którego historia przeplata się z historią miasta. Od 1911 roku gmach służy jako kino ( to tutaj powstała pierwsza w Galicji operatornia kinowa ). Wnętrza Sokoła kryją liczne tablice pamiątkowe, na których przedstawiono prezesów "Sokoła"
(19) Kościół pw. św. Kazimierza zwany kaplicą szkolną. Zbudowany w stylu neogotyckim. Ołtarz główny to tryptyk projektowany przez prof. J. Bukowskiego z jego centralnym obrazem Chrystusa Nauczającego. Droga krzyżowa projektowana i wykonana przez Władysława Hasiora.
(20) Kapliczka Szwedzka pw. Św. Marka została wzniesiona w 1771 roku zaraz za murem miejskim, w miejscu pochówki Szwedów w 1655. Zginęli oni w walkach o miasto. Obecnie znajduje się ona na skrzyżowaniu ul. Jagiellońskiej i Kościuszki. Samo wnętrze kapliczki skrywa kilka rzeźb i obrazów.
(21) Szkoła Podstawowa im A. Mickiewicza, ul.J.Długosza (1897-98)---------------------------
(22) Planty miejskie - ------------------------------
(23) Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej z końca XIX w., ul. Jagiellońska.-----------------------------
(24) Bóżnica, ul.Wąsowiczów - ----------------------------------------
(25) Kirkut - cmentarz żydowski z końca XIX w. --------------------------------------

Źródło: PTT O/Beskid