Szlak Cerkwi Łemkowskich

Dawna cerkiew greko - katolicka p.w. św. Paraskewy w Czyrnej

Jest to dawna cerkiew greko - katolicka znajdująca się ma terenie gminy Krynica Zdrój w miejscowości Czyrna na Szlaku Cerkwi Łemkowskich w Beskidzie Sądeckim. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki p.w. Niepokalanego Serca NPM, tylko częściowo utrzymany w stylu cerkiewnym. Cerkiew została wybudowana w roku 1892 według projektu architekta Delavo, który pochodził z Francji. O architekcie wspomina tablica, która została przypięta do ścian cerkwi. Podobnie jak pozostałe cerkwie na szlaku, wzniesiono ją w typie sakralnego budownictwa zachodnio - łemkowskiego.
Cerkiew greko - katolicka p.w. św. Paraskewy w Czyrnej to budynek trójdzielny, czyli posiada wydłużone prezbiterium zamknięte trójbocznie, szeroką nawę, sprawiająca wrażenie transeptu i prostokątny babiniec. Zbudowana jest na planie krzyża w konstrukcji zrębowej ze ścianami szalowanymi pionowym deskowaniem. Jest ona całkowicie pokryta drewnem. Na budowlą góruje wieża konstrukcji słupowo-ramowej zakończoną hełmem z latarniami i szczytową makowicą wraz z gzymsem zegarowym. Hełmy nad nawą i wieżą są zwieńczone żelaznymi krzyżami. Wieża jest lekko pochyła, ze słupami, które sa wbudowane w zachodnią część wydłużonego babińca, z pseudoizbicą. Ramiona boczne cerkwi sa zamknięto prostokatne, które są zwieńczone półkolistymi szczytami.

W bocznych ścianach nawy znajduą się wielkie okna, o potrójnej konstrukcji. Nad oknami widnieją ozdobne półkola zadaszające małe okrągłe okienka. Nawiązują one w głównej mierze do gzymsu zegarowego znajdującego się na wieży na wieży. Cerkiew jest zadaszona blachą, o charakterze dachu kalenicowanego. Nad samym prezbiterium znajduje się dach siodłowy z małą latarnią pozorną, natomiast nad wschodnim babińcem dach dwuspadowy. Nad nawą sklepienie kolebkowe (beczkowe).
W bliskiej okolicy cerkwi znajduje się cmentarz ( około 200 metrów w kierunku północnym ). Zachowane zostały na nim kamienne nagrobki. Oprócz cmentarza w okolicach cerkwi znajduje sie również kamienna dzwonnica parawanowa z przełomu XIX i XX, plebania oraz zabytkowy spichlerz, pochodzący z XIX wieku. W dolnej części wsi - XIX wieczna kapliczka nad Czyrnianką. Od 1951 r. budynek cerkwi służy jako kościół rzymskokatatolicki pw. Niepokalanego Serca NMP.

Wnętrze Cerkiewi greko - katolicka p.w. św. Paraskewy w Czyrnej

Wnętrze cerkwi jest bardzo bogate i utrzymane częściowo w tradycji cerkiewnej. Zawiera ono XX - wieczny ikonostas, który został wykonany w czasie remontu cerkwi w 1933 roku. Rozdziela on prezbiterium na dwie części. Cennym zabytkiem jest umieszczony za ikonostasem mały ołtarz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Na bocznej ścianie znajduje się ikona, wieku rokokowego św. Paraskewy z II poł. XVIII w. Święta na niej przedstawiona jest dostatnio ubrana, trzyma w swoich rekach szablę oraz palmę męczeństwa. Ikonę znalazł na strychu plebanii ks. Mieczysław Czekaj. Mogła być ufundowana przez konfederatów barskich i namalowana na podobieństwo św. Barbary. Kolejny ołtarz znajduje się w narożniku północno-wschodnim. Styl tego ołtarza to barok, pochodzi z 2 połowy XVII wieku a obraz w jego centralnej części przedstawia "Złożenie do Grobu".
Obok ołtarza znajduje się ikona Opieki Bogurodzicy z początku XVIII wieku. Najcenniejszą, a zarazem najstarszą ikoną w cerkwi p.w. św. Paraskewy jest XVII - wieczna Ostatnia Wieczerza w owalnej ramie. Pochodzi ona z poprzedniej budowli - cerkwi, która była przechowywana w zakrystii.

Czyrna 39, 33-380 Czyrna
GPS: 49°28'57.6"N 21°01'16.6"E