Szlak Architektury Drewnianej

Dawna cerkiew greko - katolicka p.w. św. Michała Archanioła w Mochnaczka - Niżna

Jest to dawna cerkiew greko - katolicka znajdująca się ma terenie gminy Krynica Zdrój w miejscowości Mochnaczka - Niżna na Szlaku Cerkwi Łemkowskich w Beskidzie Sądeckim. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Najświętszej Mari Panny Częstochowskiej. Cerkiew została wybudowana w XVII wieku, a przekształcona po raz pierwszy w 1846. Cerkiew była odnawiana kilka razy, m.in. w 1923, 1929 i 1960-1964. Podobnie jak pozostałe cerkwie na szlaku, wzniesiono ją w typie sakralnego budownictwa zachodnio - łemkowskiego.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Mochnaczce jest zbudowana w typie północno - zachodnim, jednakże w porównaniu do innych cerkwi z tego regionu jest wariantu młodszego, z poważnymi przekształceniami. Budynek cerkwi jest wzniesiony na konstrukcji zrębowej, szalowana, trójdzielna. Nad budowlą góruje wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, która zwęża się ku górze. Posiada ona również nadwieszoną izbicę, na której są malowano tarcze zegarowe. Wieża z izbica zakończona jest barokowym hełmem ze ślepymi latarniami. Słupy wieży obejmują babiniec. Dach całej cerkwi przykryty jest blachą. Nad samym prezbiterium znajduje się dwuspadowy, kalenicowy dach z załamaniem, który przechodzi w jego wschodniej stronie w dach namiotowy. Ciągnie się on aż nad nawę, gdzie został on wysunięty okapem nad dawne prezbiterium. Ściany cerkwi sa szalowane deskowaniem pionowym, zaś ściany samej wieży deskowaniem poziomym.

Wnętrze Cerkiewi św. Michała Archanioła w Mochnaczka - Niżna

Wnętrze cerkwi w Mochnaczce Niżnej nakryte jest stropem płaskim z fasetami, czyli ozdobnymi gzymsami na połączeniu ściany i sufitu. Na samych ścianach dominuje polichromia ornamentalna i figuralna, która została przemalowana przez Czesława i Stanisława Kruczka w latach 1960-1964. Najstarszym i najcenniejszym zabytkiem cerkwi św. Michała Archanioła jest kompletny ikonostas pochodzący z początku XVII/VIIIwieku. Znajduje się on między prezbiterium a nawą, za współczesnym ołtarzem z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej (1956 r.), o charakterze neogotyku ludowego. Jest to barokowo - późnoklasycystycznej ikonostas, w którym znajduje się również kilka starszych ikon. W kościele znajdują się również dwa ołtarze barokowe z XVIII wieku oraz ambona z XIX wieku.
Cerkiew obecnie jest nieco zmieniona od pierwowzoru. Składa się z głównej części prezbiterialnej, które jest wydłużone i zamknięte trójbocznie, nieco szerszego dawnego prezbiterium, znacznie szerszej nawy oraz babińca, który także jest wydłużony o kształcie prostokąta. We wschodniej części prezbiterum zlokalizowano zakrystię. Wokół cerkwi znajduje się drewniany płot, który jest osadzony na murowanych słupkach zbudowanych z kamienia. Dojście do cerkwi od strony drogi wyłożone jest ręcznie kamiennymi płytami. Stworzył ją Wasyl Garberga. Ta kilkudziesięcio metrowa dróżka jest ogrodzona płotem i pnie się aż po samą cerkiew. Na samym jej początku znajduje się ozdobna brama wykonana z drewna, w której umieszczono rzeźbę Chrystusa Frasobliwego. Obok cerkwi czynny cmentarz grzebalny z zachowanymi nagrobkami kamiennymi dawnych mieszkańców.

Tylicz 46, 33-383 Tylicz
GPS: 49°26'19.0"N 21°00'39.3"E