Szlak Architektury Drewnianej

Dawna cerkiew greko - katolicka p.w. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku

Jest to dawna cerkiew greko - katolicka znajdująca się ma terenie gminy Krynica w miejscowości Powroźnik na Szlaku Cerkwi Łemkowskich w Beskidzie Sądeckim. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki. Została wybudowana w roku 1606, uważana jest za najstarszą cerkwie drewnianą w polskiej części Karpat. Podobnie jak pozostałe cerkwie na szlaku, wzniesiono ją w typie sakralnego budownictwa zachodnio - łemkowskiego.
Cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła to świątynia zbudowana z drewna, trójdzielna z jedną nawą. Jej konstrukcja jest zrębowa z okazałą wieżą, która została wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej z nadwieszoną izbicą o pochyłych ścianach. Szczyt wieży wieńczy drewniany hełm z kutym krzyżem. W wieży znajduje się zabytkowy dzwon, który zachował się od roku 1615. Cerkiew zakańczają trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Mniejsza wieża zlokalizowana jest ponad nawą i pokryta została namiotowym dachem. Z kolei całe prezbiterium kryte jest dachem kalenicowym ze zwieńczeniem w postaci sygnaturki. Z zewnątrz cerkiew posiada jedynie okna na południowej ścianie, co miało chronić przer śniegiem i podmuchami wiatru. Legenda głosi, że taki wybór okien miał odstraszyć złe siły nadchodzące z północy. Ściany zewnętrzne, dachy i wieżyczki pobite gontem. Wnętrze nawy nakrywa kopuła namiotowa, prezbiterium - strop z fasetą, a zakrystię sklepienie kolebkowe.

Wnętrze Cerkiewi p.w. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku

Wnętrze cerkwi w Powroźniku ( zakrystia ) zdobione jest przez polichromie figuralną, przedstawiającą wizerunek Ducha Świętego, św. Jana Chrzciciela, przedstawienie Ukrzyżowania, Złożenia do Grobu, sceny z życia Maryi i Chrystusa, Walka św. Jakuba z Aniołem oraz Wjazd do Jerozolimy. Wszystkie te postacie namalowane zostały na ścianach cerkwi. Natomiast na sklepieniu można zobaczyć przedstawienie Boga Ojca. Równie cennym zabytkiem jest ikonostas zbudowany w stylu barokowym. Ołtarz główny z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem i Mandylionem typu hodegetria, pochodzącym z wcześniejszego ikonostasu, ołtarz boczny z obrazem Chrystusa u Słupa, ikona Sąd Ostateczny z XVII wieku, ambona z 1700 roku - to tylko niektóre zabytki zachęcające do zwiedzenia świątyni. Cały ikonostas pochodzi z lat 1743-44 XVll wieku.
Ikonostas w cerkwi, ze względu na współczesne wykorzystanie cerkwi jako kościoła rzymskokatolickiego został on przecięty; pierwotny rząd Deesis i rząd proroków zlokalizowano na wschodniej ścianie nawy, zaś pozostałe ikony zawieszono bezpośrednio na ścianach pomieszczenia ołtarzowego. W świątyni zachowały się również wcześniejsze ikony oraz drzwi diakońskie, dawne części poprzedniego, siedemnastowiecznego ikonostasu. Inne cenne ikony zachowane w budynku to Sąd Ostateczny z 1623 oraz Opłakiwanie Chrystusa z 1646. W barokowym ołtarzu bocznym umieszczono obraz Chrystus u słupa. Rokokowa ambona pochodzi z 1700 r.

Otoczenie Cerkiewi p.w. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku

Cerkiew, mimo iż wzniesiona ponad 400 lat temu nie zachowała pierwotnego wyglądu. Jedynie jej cześć została wkomponowana w bryłę obecnej cerkwi i pełni rolę zakrystii. Współczesna bryła cerkwi formowała się między XVII a XVIII wiekiem. Decydującą rolę jednak odegrała przebudowa w 1813 roku. W tym czasie budynek cerkwi został przeniesiony na miejsce nieco wyższe, ze względu na zagrożenie podtopieniem. Następnie cerkwie zaczęto znowu rozbudowywać a po Akcji Wisła obiekt został przejęty przez Kościół łaciński. Teren świątyni otacza kamienny mur z rzeźbami przedstawiającymi świętych.

DW971 28, 33-370 Powroźnik
GPS: 49°22'10.6"N 20°57'00.6"E