Loading...
BESKID SĄDECKI - Popradzki Park Krajobrazowy

Ogólne informacje

Popradzki Park Krajobrazowy

Logo Popradzkiego Parku Krajobrazowego Beskid Sądecki to jeden z najstarszych parków krajobrazowych na terenie Karpat. Został on powołany uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Nowym Sączu z dnia 11 wrześnie 1987 r. Rozciąga się on na terenie Beskidu Sądeckiego z jego dwoma pasmami (Pasmo Radziejowej i Pasmo Jaworzyny Krynickiej) oraz obejmuje także położoną w granicach Polski część Gór Czerchowskich oraz częścią otuliny obszar Małych Pienin. Zlokalizowany jest w południowej części województwa małopolskiego, na pograniczu ze Słowacją. Na wschodzie jego granicę stanowi rzeka Kamienica Nawojowska, natomiast na zachodzie i północy największa z rzek Sądecczyzny - Dunajec. Powierzchnia Parku wynosi łącznie 54 000 ha, Około 70 % powierzchni stanowią lasy (z czego lasy niepaństwowe zajmują 20%) Charakteryzuje się dużą ilością źródeł wód mineralnych (70 ujęć, co stanowi 20% wszystkich zasobów w Polsce). Na jego obszarze wytyczono kilkanaście rezerwatów przyrody i ścieżek przyrodniczych. Rosną tutaj głównie: buk, jodła, lipa oraz olcha.. Popradzki Park Krajobrazowy jest jednym z najbogatszych przyrodniczo i najpiękniejszych krajobrazowo terenów Polski

Mapa Popradzkiego Parku Krajobrazowego Beskid SądeckiMapa Popradzkiego Parku Krajobrazowego Beskid Sądecki fot. zpkwm.pl

Rzeźba terenu Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Popradzki Park Krajobrazowy - Głęboki Jar Główny zarys rzeźby Beskidu Sądeckiego powstał w trzeciorzędzie. Po zakończeniu ruchów górotwórczych w miocenie nastąpiły w pliocenie dwukrotnie okresy podnoszenia i denudacji, czyli zrównywania powierzchni. Z tego też okresu pochodzi dzisiejszy układ grzbietów i dolin. Cechą charakterystyczna Beskidu Sądeckiego jest młodość rzeźby będąca efektem wciąż zachodzących procesów modelujących powierzchnię Ziemi. Wśród nich dominują powierzchniowe ruchy masowe zachodzące z największą intensywnością w obszarach lejów źródłowych prowadząc w konsekwencji do rozcinania i obniżania głównych grzbietów. Pasmo Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej mają kształt szerokich wałów rozciętych dolinami głębokimi na 400 - 600 m, o zboczach stromych, nachylonych 20 do 40 stopni, zaczynających się głębokimi lejami źródłowymi o charakterze osuwiskowym. Osuwiska są elementem zaznaczającym się w krajobrazie tego obszaru.

Popradzki Park Krajobrazowy fot. zpkwm.plPopradzki Park Krajobrazowy fot. zpkwm.pl

Klimat Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Popradzki Park Krajobrazowy - Tablica W klimacie Beskidu Sądeckiego - podobnie jak i na innych terenach górskich - wyróżnia się trzy piętra: umiarkowanie ciepłe (do 600-650 m n.p.m.) o średnie temperaturze rocznej 6 °C, umiarkowanie chłodne (do 1100 m n.p.m.) o średnie temperaturze rocznej 4 °C oraz piętro chłodne, o średnie temperaturze rocznej 2 °C.
Pogoda w Popradzkim Parku Krajobrazowym jest przez 82 % dni w roku kształtowana przez masy powietrza polarnego, z czego 60 % dni przez jego odmianę morską a przez pozostałe 22% przez powietrze polarno-kontynentalne. W wyższych partiach Beskidu Sądeckiego występują wiatry spadające typu fenowego, lokalnie zwane "ryterskimi". Najwyższe opady notowane są w partiach szczytowych Radziejowej oraz Jaworzyny Krynickiej (ok. 1100 mm, lokalnie nawet ponad 1200 mm). W dolinach Dunajca i Popradu sumy opadów nie przekraczają 800 mm.

Popradzki Park Krajobrazowy - Piwniczna Zdrój fot. piwniczna.plPopradzki Park Krajobrazowy - Piwniczna Zdrój fot. piwniczna.pl

Wody Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Popradzki Park Krajobrazowy Park położony jest w dorzeczu trzech rzek: Dunajca, Popradu i Kamienicy Nawojowskiej, które także wyznaczają jego granice. Jego obszar charakteryzuje się dużymi aczkolwiek nierównomiernie rozłożonymi zasobami wód powierzchniowych oraz występowaniem licznych źródeł mineralnych. Wody zajmują ogólną powierzchnię 1423,4 ha, co wynosi 1,25 % powierzchni Parku i otuliny. Występują tu także podmokłości: młaki oraz nieliczne torfowiska. Największym kompleksem młak są Młaki Kotelniczne, usytuowane na południowym stoku Złomistego Wierchu oraz miedzy przełęczami Huty i Tylicką. Wśród jeziorek osuwiskowych na uwagę zasługuje największe spośród istniejących zwane Czarną Młaką, zaś największym zbiornikiem wodnym jest Staw Wierchomla o powierzchni 5 ha usytuowany przy ujściu Wierchomianki.

Popradzki Park Krajobrazowy - wodospad Zaskalnik fot. mroweczka7.flog.pl/Popradzki Park Krajobrazowy - wodospad Zaskalnik fot. mroweczka7.flog.pl/

Wody Mineralne Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Popradzki Park Krajobrazowy Wody mineralne, wody lecznicze oraz wody swoiste. Stanowią niezaprzeczalne bogactwo tego rejonu i są źródłem rozwoju licznych uzdrowisk. Do największych i najstarszych należą: Szczawnica, Piwniczna-Zdrój, Żegiestów-Zdrój, Muszyna i Krynica-Zdrój. Przeważają tu szczawy, szczególnie w części południowej Parku, tj. wody mineralne zawierający wolny CO2 w ilości powyżej 1 g/dm3 oraz sporadycznie źródła siarczkowe. Na terenie Parku występują także niezwykle cenione w procesie leczniczym surowce balneologiczne w postaci borowin (peloidy torfowe). Osobliwością geologiczną Parku są mofety. Mofety i naturalne źródła wód mineralnych uznane są za pomniki przyrody.

Popradzki Park Krajobrazowy fot. www.strykowski.net

Flora Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Flora Popradzkiego Parku Krajobrazowego nie odbiega swoim składem od flor górskich na podobnych wysokościach. Najliczniejszą grupę roślin stanowią gatunki niżowe. Wśród zbiorowisk nieleśnych polskich Karpat największe znaczenie mają zbiorowiska łąkowe. Tworzą je głównie gatunki rodzime występujące na obrzeżach potoków, w widnych lasach, na śródleśnych młakach i polankach. Na terenie Parku - w najniższych położeniach, nad Popradem, Dunajcem i nad większymi potokami - spotyka się zbiorowiska szuwarowe, które charakteryzują się występowaniem jednego gatunku. Najczęściej jest to mozga trzcinowa, manna fałdowana, skrzyp bagienny, a rzadziej trzcina pospolita. W niższych położeniach, występują wilgotne łąki i ziołorośla.

Fauna Mineralne Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Popradzki Park Krajobrazowy - kuna leśna Beskid Sądecki zamieszkuje bogata fauna. Stale występuje tutaj 41 gatunków. Wśród ssaków owadożernych można spotkać najmniejszego polskiego ssaka - ryjówkę malutką. Bardo ciekawą grupę gryzoni stanowią popielicowate. Ze środowiskiem wodnym związane są trzy gatunki gryzoni: największy z nich bóbr europejski, piżmak i karczownik. Bardzo ważną grupę w Parku stanowią drapieżniki, wśród nich najliczniejsze są łasicowate, z których największy jest borsuk. Inne to: wydra, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny, gronostaj, łasica łaska. Z psowatych występują: lis i wilk, a rodzina kotowatych reprezentowana jest przez rysia oraz żbika. Największym drapieżnikiem Parku jest niedźwiedź brunatny. Spośród dużych ssaków kopytnych najliczniejszy jest jeleń europejski. Na terenie PPK występuje 110 gatunków ptaków,

Popradzki Park Krajobrazowy - orzeł fot. zpkwm.pl

Ochrona środowiska w Beskidzie Sądeckim

Rezerwaty przyrody

Rezerwat przyrody Baniska

Powierzchnia/rok
141,96 ha/1955

Rytro-Przehyba GSB
Rogasiowy Szlak

Rezerwat przyrody Barnowiec

Powierzchnia/rok
45 ha/1957

Łabowska Hala - Pisana Hala - Rytro GSB
Frycowa - Hala Pisana

Rezerwat przyrody Hajnik

Powierzchnia/rok
16,63 ha/1974

Powroźnik - Leluchów
Muszyna - Muszynka

Rezerwat przyrody Kłodne nad Dunajcem

Powierzchnia/rok
90 ha/1960

Rezerwat przyrody Las Lipowy Obrożyska

Powierzchnia/rok
100,38 ha/1957

Muszyna - Muszynka
Muszyna - Pusta Wielka

Rezerwat przyrody Lembarczek

Powierzchnia/rok
47 ha/1985

Rezerwat przyrody Łabowiec

Powierzchnia/rok
53,85 ha/1924

Runek - Łabowska Hala
Hala Łabowska-Łabowa

Rezerwat przyrody Nad Kotelniczym Potokiem

Powierzchnia/rok
24,8 ha/1959

Rezerwat przyrody Okopy Konfederackie

Powierzchnia/rok
2,62 ha/1963

Muszyna - Muszynka

Rezerwat przyrody Pusta Wielka

Powierzchnia/rok
2,58 ha/1963

Łącko - Dzwonkówka

Rezerwat przyrody Uhryń

Powierzchnia/rok
16,52 ha/1957

Runek - Łabowska Hala

Rezerwat przyrody Wierchomla

Powierzchnia/rok
25,37 ha/1983

Żegiestów-Pusta Wielka

Rezerwat przyrody Wysoka
Rezerwat przyrody Wysokie Skałki

Powierzchnia/rok
13,9 ha/1961

Szczawnica - Wysoka - Wąwóz Homole - Jaworki

Rezerwat przyrody Żebracze

Powierzchnia/rok
44,56 ha/1995

Ogólne informacje

Pomniki przyrody

Popradzki Park Krajobrazowy . Najstarszymi i jednymi z najciekawszych drzew pomnikowych są: lipa przy kościele w Tyliczu, aleja lipowo-klonowa w Krościenku, oraz dąb szypułkowy w Barcicach Górnych. Wśród pomników przyrody nieożywionej objętych obecnie na terenie Parku ochroną prawną do najciekawszych należy zaliczyć:
Staw "Czarna Młaka" koło Powroźnika - malowniczy staw górski pochodzenia naturalnego, którego powstanie należy wiązać z procesami osuwiskowymi;
"Głęboki Jar" w Rytrze - Rzyczanowie - odcinek Doliny Potoku Rzyczanowskiego, gdzie piaskowce magurskie w ścianach wąwozu tworzą atrakcyjne urwiska, zaś na jego dnie niewielkie wodospady i szypoty;
"Wierch nad Kamieniem" w Barnowcu - zespół skał i jaskiń wraz z otaczającym drzewostanem;
"Mofeta im. Prof. Henryka Świdzińskiego" w Złockiem k. Muszyny - sucha ekshalacja dwutlenku węgla usytuowana w dnie Złockiego Potoku.

Obecnie na terenie Parku znajduje się 160 obiektów posiadających statut pomników przyrody.

Popradzki Park Krajobrazowy - rezerwaty przyrody i pomniki przyrody fot. dolinapopradu.orgPopradzki Park Krajobrazowy - rezerwaty przyrody i pomniki przyrody fot. dolinapopradu.org

Turystyka

Formami turystyki szczególnie popieranymi jest piesza turystyka górska, agroturystyka i ekoturystyka. Ogółem na terenie Parku znajduje się około 350 km znakowanych szlaków turystycznych uzupełnionych o sieć znakowanych szlaków rowerowych, narciarskich i konnych. W Beskidzie Sądeckim znaleźć można wiele schronisk turystycznych. Ofertę szlaków turystycznych wzbogacają ścieżki dydaktyczne i edukacyjne, których na terenie Parku w chwili obecnej jest jedenaście. Są to: Ścieżka przyrodnicza w rezerwacie "Las Lipowy Obrożyska", Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna na terenie Roztoki, Ścieżka dydaktyczna na Górze Parkowej ( 742 m n.p.m.) w Krynicy-Zdroju, Ścieżka geologiczna Uhryński Potok, Ścieżka jodłowa w Uhryniu, Ścieżka dydaktyczno przyrodnicza Rogasiowy Szlak, Ścieżka dydaktyczno przyrodnicza "Małe Pieniny", Szlak przyrodniczy im. Hrabiego Adama Stadnickiego, Ścieżka dydaktyczno- przyrodnicza Uroczysko Feleczyn, Ścieżka przyrodniczo - leśna na Jaworzynie Krynickiej, Ścieżka ornitologiczna na Łopacie Polskiej, Park Ekologiczny w Roztoce Wielkiej, Ścieżka edukacyjno - przyrodnicza przez siedliska leśnie w Nawojowej.

Popradzki Park Krajobrazowy - wejście do parku fot. zpkwm.pl

Edukacja

Popradzki Park Krajobrazowy - Tablica W zarządzie Popradzkiego Parku Krajobrazowego prowadzone są zajęcia z edukacji ekologicznej. Zajęcia prowadzone są w formie wykładu trwającego ok. 45-60 minut popartego przeźroczami lub filmem video. Tematyka zajęć jest związana z działalnością prowadzoną przez Zarząd Parku. Istnieje możliwość poszerzenia tematyki w zależności od zainteresowań grupy. W ramach zajęć przekazywane są materiały reklamowe i dydaktyczne. Zajęcia są bezpłatne. Zarząd Parku proponuje, aby wykłady o przyrodzie parku były połączone z wyjazdem w teren. Zarząd Parku zainteresowany jest także propagowaniem rolnictwa ekologicznego na terenach chronionych.

Popradzki Park Krajobrazowy - Piwniczna Zdrój fot. piwniczna.plPopradzki Park Krajobrazowy - Piwniczna Zdrój fot. piwniczna.pl

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy

fot. Artur Wolski

Popradzki Park Krajobrazowy
w drodze z Hali Łabowskiej do Łomnicy

fot. AdamoKrzyś

W drodze szlaku Łomnica - Hala Łabowska - Hala Pisana - Łomnica
Widok na Tatry z Jaworzyny Krynickiej

fot. edupedia.pl

Widok na Tatry z Jaworzyny Krynickiej ( 1114 m n.p.m.)